بهداشت اجتماعینقش دین در دستیابی به سلامت روحی در مکاتب روانشناسی معاصر، غیر قابل انکار شمرده می شود. [۱]
دین و روان، ۱۷۸.
[۲]
آرامش بیکران، ۸۷ ـ ۱۵۵.
۱ - تـأثیر ایمان بر آرامش روانی۱.۱ - دانشمندانویلیام جیمز، کارل یونگ، هنری لینک و بسیاری دیگر از روانشناسان معاصر درباره تأثیر ایمان در دستیابی به آرامش روانی، اعتماد نفس و قدرت روحی بحث کرده‌اند. [۳]
قرآن و روانشناسی، ص ۳۳۵ ـ ۳۳۶.
۱.۲ - قرآنخداوند ، آدمی را تکریم: «و لَقَد کَرَّمنا بَنی ءادَمَ» و بر اختیار و اراده آزاد وی تأکید کرده: «لا اِکراهَ فِی الدِّینِ قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَیِّ...»، حسّ مسئولیت پذیری را در او تقویت می کند: «مَن عَمِلَ صــلِحـًا فَلِنَفسِهِ ومَن اَساءَ فَعَلَیها...» و زندگی او را هدفمند می سازد: «رَبَّنا ما خَلَقتَ هـذا بـطِلاً سُبحـنَکَ فَقِنا عَذابَ النّار». چنین انسانی همواره امید به زندگی را در خود یافته، احساس نومیدی به خود راه نمی دهد: «لا یایـَسُ مِن رَوحِ اللّهِ اِلاَّ القَومُ الکـفِرون» و فراز و فرودهای زندگی، تعادل شخصیتی او را بر هم نمی زند: «لِکَیلا تَأسَوا عَلی ما فاتَکُم ولا تَفرَحوا بِما ءاتـکُم...» و تعادل رفتاری خود را در هر حال حفظ می کند: «والَّذینَ اِذا اَنفَقوا لَم یُسرِفوا و لَم یَقتُروا و کانَ بَینَ ذلِکَ قَوامـا». [۱۱]
قرآن و روانشناسی، ص ۳۳۵ ـ ۳۳۶
[۱۲]
اسلام و بهداشت روانی، ج۲، ص۱۰۵ ـ ۲۱۱.
ایمان به خدا در قرآن ، عامل آرامش و احساس امنیت شمرده شده: «اَلَّذینَ ءامَنوا ولَم یَلبِسوا ایمـنَهُم بِظُـلم اُولئِکَ لَهُمُ الاَمن» و هدایت الهی به سوی راههای سلامت دانسته شده است: «یَهدی بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضونَهُ سُبُلَ السَّلـم». خداوند مؤمنان را یاری رسانده، آرامشی از سوی خویش بر دلهایشان فرو می فرستد: «هُوَ الَّذی اَنزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ المُؤمِنینَ لِیَزدادوا ایمـنـًا...» و در موقعیتهای دشوار، دلهای مؤمنان را استوار ساخته، به آنان روحیه و معنویت می بخشد. و این تنها یاد خداست که روان آدمی را معتدل ساخته، به شخصیت وی ثبات می بخشد [۲۰]
التوقیف، ج۱، ص۲۲۸.
: «اَلَّذینَ ءامَنوا و تَطمَئِنُّ قُلوبُهُم بِذِکرِ اللّهِ اَلا بِذِکرِ اللّهِ تَطمَئِنُّ القُلوب». در نقطه مقابل، رویگردانی از خداوند، زندگی را بر انسان سخت و دشوار می سازد: «و مَن اَعرَضَ عَن ذِکری فَاِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنکـًا»، افزون بر این، نگاه کلی به مقوله سلامت روانی، سفارش به مجموعه ای وسیع از اصول اخلاقی مانند صبر ، توکل ، تقوا ، توبه ، مهرورزی و برخی تشریعات چون نماز و حج و نیز توجه به برخی عوامل طبیعی مانند آرامش شب و کانون خانواده در قرآن به چشم می خورد که نقش آن ها در دستیابی به سلامت روانی قابل مطالعه است.
۲ - عوامل اخلال در سلامت روانیدر آیاتی دیگر از برخی عوامل یاد شده که بهداشت روانی انسان را به خطر می اندازند؛ شراب و قمار ، بین مردم دشمنی و کینه پدید آورده، آنها را از یاد خدا دور می سازند: «اِنَّما یُریدُ الشَّیطـنُ اَن یوقِعَ بَینَکُمُ العَدوةَ والبَغضاءَ فِی الخَمرِ و المَیسِرِ و یَصُدَّکُم عَن ذِکرِ اللّهِ وعَنِ الصَّلوة...» همچنین نهی از صفات ناپسند اخلاقی مانند دروغ ، غیبت ، تهمت ، تجسس ، سخن چینی و تفاخر در راستای دستیابی به سلامت روانی قابل مطالعه است. سفارش به اجرای عدالت ، نیکوکاری و روابط خویشاوندی، امر به معروف ونهی ازمنکر ، تعاون و همیاری اجتماعی و نهی از خیانت، قتل و جنایت ، آزار و اذیت و شمردن جنگ از مصادیق فساد به تقویت سلامت اجتماعی می انجامد. [۳۲]
قضایا البیئه من منظور اسلامی، ص ۲۰۴ ـ ۲۴۲
۳ - فهرست منابع(۱)قرآن کریم. (۲) دین و روان. (۳) آرامش بیکران. (۴) قرآن و روانشناسی. (۵) اسلام و بهداشت روانی. (۶) التوقیف. (۷) قضایا البیئه من منظور اسلامی ۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه موضوعی قرآن رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | بهداشت اسلامی
|